فاضلاب بیمارستانی از خطرناک ترین، عفونی ترین و آلوده ترین نوع فاضلاب ها بوده است. از دیرباز تصفیه فاضلاب بیمارستانی، بعنوان یکی از بزرگترین معضلات بیمارستان ها، پلی کلینیک ها، درمانگاه ها و مراکز بهداشتی- درمانی بشمار می آید.
نفوذ فاضلاب بیمارستانی و عفونی و بالقوه خطرناک و سمی به لایه های خاك و تراوش آن به سفره آب هاي زيرزميني به علت وجود آلاينده هايي نظير خونابه، گندزداها، ضدعفونی کننده ها، تخم انگل ها، عوامل پاتوژن و ميكروارگانيسم هاي مختلف، سورفاکتانت ها و دترجنت ها، فلزات سنگين و ترکیبات داروئی با ساختار ملکولي پيچيده، باعث ايجاد مخاطرات بهداشتی و تهدید سلامت پرسنل و کارکنان شاغل و کل جامعه و آلودگی های زیست محیطی عديده اي مي شود.
اما شاخص ترین پارامتر، معمول ترین عامل دغدغه و مهمترین دلیل تهدید سلامت در ارتباط با فاضلاب بیمارستانی عوامل بیماریزاي روده اي، باکتریائی، ویروسی، تک یاخته ای و عوامل انگلی هستند و این پاتوژن ها به راحتی از طریق آب منتقل می گردند. فاضلاب بیمارستانی آلوده تولید شده از بخش هایی که بیماران روده اي را درمان می کنند در طی شیوع بیماری هاي همه گیري اسهال یکی از مهمترین مسائل و مشکلات بهداشت محیط به شمار می آید.
از این جهت مدیریت، کنترل و تصفيه فاضلاب بیمارستانی، به لحاظ بهداشتی- زيست محيطي و حفظ منابع آب های زیرزمینی يك ضرورت و وظیفه ملی و همگانی به شمار مي آید.
اهمیت و حساسیت بالای مخاطرات این آلاینده های موجود در فاضلاب بیمارستانی، ضرورت طراحي و احداث سیستم های کنترل و تصفيه مناسب و کارآمد بر مبناي مطالعات اوليه و بررسی مشخصه های كمي و پارامترهای كيفي فاضلاب بیمارستانی و ویژگی های آلاینده های خاص را بیان می دارد.
تیم متخصص ما در شرکت با توجه به دلایل ذکر شده، یکی از مهمترین ضرورت ها و الزامات خود را در طراحی و ساخت تصفیه خانه های فاضلاب بیمارستانی را به صورت زیر قرار داده است:
- مطابقت سیستم با رعایت اهداف
- اصول و موازین سيستم مديريت يکپارچه بهداشت
- ايمني و محيط
از این رو می بایست استفاده از روش هايي كه کارآمد باشد و در عین حال به لحاظ اقتصادي نیز هزينة كمتري داشته و در عين حال فاقد پيچيدگي هاي فني سيستم هاي پيشرفته‌ی تصفيه فاضلاب بیمارستانی نيز باشند، امکان سنجی گردند.
تاکنون روش های متعددی را برای مدیریت، کنترل و تصفیه فاضلاب بیمارستانی در ایران و سایر نقاط جهان مطرح شده است، اما انتخاب بهینه ترین و بهترین روش تصفیه بر مبنای اصول علمی و دیدگاه های مهندسی با حداکثر راندمان تصفیه براساس شرایط اقلیمی ایران می تواند بسیار حائز اهمیت باشد.
لذا فرآیندها و مکانیزم های کنترل و تصفیه فاضلاب بیمارستانی می بایست به صورت فنی و در عین حال بر پایه واقعیات، تجربیات و نتایج پروژه های مشابه در مورد ویژگی های کمی و کیفی اینگونه فاضلاب ها برای هر بیمارستان بصورت موردی مورد بررسی قرار گیرد و راهکارهای مناسب، ارائه گردد. لذا تهیه مشخصات کمی و کیفی و پارامترهای مؤثر جهت انجام مطالعات تصفیه فاضلاب بیمارستانی و معرفی و تشریح روش های متداول مدیریت فاضلاب بیمارستانی و تصویب گزینه بهینه و مناسب و اجرائی تصفیه بسیار حائز اهمیت است.
بطورکلی روش های سنتی که برای تصفیه فاضلاب بیمارستانی از دیرباز مورد استفاده قرار می گرفته روش هایی غیراصولی، غیربهداشتی و غیرمهندسی بوده و بیشتر این فرآیندها موجب تصفیه ناقص فاضلاب می گردیده. از نمونه های بارز این سیستم ها می توان به روش های سنتی و منسوخ از قبیل سپتیک تانک ها (انباره تعفن) و یا ایمهاف تانک ها اشاره نمود.
با توسعه تکنولوژی و پیشرفت علوم و دانش بشری از فرآیندهای ساده و نیمه مکانیکال به منظور تصفیه فاضلاب بیمارستانی استفاده شده است، اما این روش ها نیز کارائی و راندمان بالائی نداشته و اغلب باعث انتشار بیماری ها نیز می شدند. احداث حوضچه های تبخیری، برکه های تثبیت و فرآیندهای لاگونی مانند لاگون های هوازی و بیهوازی و همچنین برکه های تثبیت از جمله ساده ترین و اقتصادی ترین شیوه های تصفیه فاضلاب بیمارستانی به شمار می رفت.
این روش ها بویژه برای بسیاری از شهرهای ایران که از نرخ تبخیر بالاتری نسبت به بارندگی برخوردار بودند، مورد استفاده قرار می گرفت. اگرچه این روش به عنوان یک فرآیند تصفیه کامل بشمار نمی رفت، اما در مورد برخی بیمارستان ها به واسطه فراهم آوردن امکان اولیه کنترل فاضلاب بیمارستانی و جلوگیری از نفوذ جریان آن به سفره آب¬های زیرزمینی به عنوان یک راهکار پیشگیرانه و کوتاه مدت یا میان مدت می توانست تا حدودی مؤثر واقع شود.
سپس فرآیند تصفیه فاضلاب بیمارستانی، با روش های معمول و کلیشه ای از قبیل هوادهی گسترده و فرآیندهایی با هزینه راهبری و نگهداری بسیار بالا مد نظر واقع شد، که در بسیاری موارد کارائی لازم را نداشته و هزینه های سرمایه گذاری اولیه و بهره برداری بالائی را به بیمارستان ها تحمیل می نمود.
بسیاری از آن ها در راستای اصول سيستم مديريت يکپارچه بهداشت نبودند، زیرا قادر به حذف آلاینده های هوابرد نبوده و آلودگی را از شکل مائی به حالت بخار و گازی تبدیل می نمودند.
به عبارت دیگر در انتخاب فرآیندهای بیولوژیکی جهت تصفیه فاضلاب بیمارستانی بایستی رویکردی تلفیقی شامل فرآیندهای بی هوازی و هوازی همراه با گندزدائی کارآمد و مؤثر و کنترل آلاینده های هوابرد استفاده نمود.
در حال حاضر شرکت رادزیست شیمی کاسپین بهینه ترین و کاملترین روش تصفیه فاضلاب بیمارستانی با استفاده از سیستم های تصفیه کامل با روش های پیشرفته، نوین و کارآمد (فرآیند پیشرفته و تلفیقی (IFAS) همراه با سیستم حذف بو، میست ها، کنترل بخارات، ویروس های هوابرد و آئروسل های بیولوژیکی) را در طراحی های پکیج تصفیه فاضلاب خود مورد استفاده قرار داده است.
اين در حالي است كه با توجه به تفاوت هاي اقليمي، فضای زمين در دسترس، كيفيت فاضلاب و امكانات فن آوري و منابع مالي مي توان نگرشي متفاوت را در انتخاب سيستم مناسب تصفيه فاضلاب بیمارستانی به كار گرفته است. آنچه مسلم است، طراحي و اجراي يك سيستم تصفيه‌ی كارآمد علاوه بر نياز به راهبري دقيق و منسجم مستلزم صرف هزينه هاي اوليه و جاري قابل قبول و برگشت پذیری است.
آن چه که در شرکت ما به عنوان روش های بیولوژیکی برای تصفیه فاضلاب بیمارستانی مورد استفاده قرار گرفته است، عمدتاً شامل انواع مکانیزم های تلفیقی بی هوازی (UABR)، انوکسیک (Pre-Anoxic) و فرآیند هوازی لجن فعال با پکینگ مدیای ثابت و رشد چسبیده IFAS و هوادهی عمقی دیفیوزری (فرآیند A2/O) است.
این در حالیست که بار آلی مورد تصفیه در کشورهای پیشرفته در مقایسه با ایران بسیار پایین است. با توجه به بار آلی متفاوت فاضلاب بیمارستانی در شهرهای مختلف ایران، تناسب بهره گیری از روش های بی هوازی و تصفیه تکمیلی به روش هوازی بعد از فرآیندهای بی هوازی (بصورت گزینه تلفیقی) آشکار می گردد.
پکیج های تصفیه فاضلاب کامپوزیتی (GRP) ساخته شده توسط متخصصان ما بصورت ایزوله، روبسته (مدفون یا غیرمدفون) با گزینه فرآیند تصفیه بصورت پیشرفته و تلفیقی همراه با سیستم کنترل و حذف بو، بخارات و آلاینده های هوابرد به عنوان يك روش سازگار با محيط زيست و فرآیند پاك مورد توجه بسیاری از بیمارستان های کشور قرار گرفته است.
- بومی بودن، تجهيزات کارآمد، بالا بودن راندمان حذف آلاینده ها از فاضلاب بیمارستانی
- تقليل مقدار لجن، مجهز بودن به سیستم حذف بو، بخارات و آئروسولهای بیولوژیکی و ویروس های هوابرد
- انعطاف پذیری و در برابر مقاومت شوک های ناشی از بار آلی و هیدرولیکی
- قابلیت حذف دترجنت ها، فسفات و نیترات
- حداقل انتشار سر و صدا و مزاحمت صوتی
- حداقل نیاز به فضا و سطح مورد نیاز جهت جانمائی و استقرار
- حداقل نیاز به اپراتوری جهت نگهداری و راهبری
- حذف و کاهش اثر شوک ها بر میکروارگانیسم های فرآیندی
- دستیابی به بالاترین استاندارد پساب خروجی(استاندارد سازمان محیط زیست) با حداقل بهره برداری
- قابلیت حذف گندزداها، کف، خونابه و ترکیبات مقاوم به تجزیه
- قابلیت مدولار نمودن و افزایش ظرفیت و امکان ارتقاء سیستم
- عدم امکان تجمع، رشد و تکثیر حشرات مزاحم و جوندگان موذی
- قابلیت بازیافت و استفاده مجدد از پساب درمحل جهت آبیاری فضای سبز
- طراحی مطابق با رعایت موازین، اهداف و اصول سيستم مديريت يکپارچه بهداشت
از مهمترین و بارزترین ويژگي هاي پکیج های پیش ساخته توسط متخصصان ما در شرکت، روش فوق است.
کاربرد این پکیج ها با فرآیند ازن زنی پس از فرآیندهای تلفیقی (بیهوازی و هوازی) در کشورهای پیشرفته نیز نتایج قابل قبولی در بر داشته است.